W ostatnich latach coraz powszechniej wprowadzane są nowe prawa mające na celu ograniczanie negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne. W obliczu tych praw pewnym zmianom uległy również przepisy regulujące powstawanie i funkcjonowanie domów mieszkalnych. Od 2021 roku każdy nowo wybudowany dom musi spełniać kryteria pozwalające uznać go za dom energooszczędny.

Co to znaczy, że dom jest energooszczędny?

Za energooszczędny jest uznawany taki dom, którego zapotrzebowanie na energię grzewczą w ciągu roku nie przekracza 70 kWh na metr kwadratowy. Wartość ta może być nawet niższa – tylko 40 kWh na metr kwadratowy – jeżeli dom został wybudowany zgodnie z prawdziwie energooszczędnym nowoczesnym projektem. Na etapie projektu musi zostać uwzględniona wartość tak zwanej energii pierwotnej, czyli energii potrzebnej do zaspokojenia mieszkańców w stosunku do strat ponoszonych w trakcie jej wytwarzania i przesyłania. To, czy dom będzie energooszczędny, zależy przede wszystkim od:

• wentylacji mechanicznej z rekuperacją i gruntownym wymiennikiem ciepła
• dobrze dobranego systemu ogrzewania
• wyboru materiałów budowlanych

Czym różni się dom energooszczędny od domu pasywnego?

Za ekologiczne uznaje się domy energooszczędne, a także domy określone mianem pasywnych. Oba typy zabudowań spełniają wymogi związane z ograniczonym zużyciem energii, nie są jednak takie same. Dobry dom energooszczędny powinien zużywać około 40 kWh na metr kwadratowy w skali roku, z kolei energia grzewcza zużywana przez dom pasywny nie przekracza 15 kWh na metr kwadratowy, co sprawia, że jest on jeszcze bardziej oszczędny w użytkowaniu.

By osiągnąć ten stan, domy pasywne muszą być doskonale izolowane i bardzo szczelne, co umożliwia ogrzewanie mieszkańców niewielkimi ilościami ciepła i ograniczenie jego przenikanie na zewnątrz. Istotną różnicą między domem energooszczędnym i pasywnym jest instalacja grzewcza.

Instalacja grzewcza w domu energooszczędnym i w domu pasywnym

Do ogrzewania domu energooszczędnego potrzebna jest instalacja podobna do tej stosowanej w domach tradycyjnych, różnicą jest to, że moc wykorzystywanych urządzeń grzewczych jest mniejsza. Stosowane są ekonomiczne kotły kondensacyjne lub pompy grzewcze wykorzystujące energię gruntową, wodną albo powietrzną. W wypadku domu pasywnego instalacja grzewcza właściwie nie występuje, jego głównym założeniem jest bowiem ograniczenie zapotrzebowania na ciepło na tyle, by wystarczyło samo podgrzanie powietrza wentylacyjnego. Dzięki takiemu rozwiązaniu instalacja wentylacyjna staje się równocześnie grzewczą. Do podgrzewania powietrza wykorzystuje się nagrzewnicę, która może być zasilana przez pompę ciepła.

Rekuperacja i gruntowny wymiennik ciepła – czym są?

System wentylacji mechanicznej nawiewowo-wywiewnej z odzyskiem ciepła stosowany w domach ekologicznych nazywany jest rekuperacją. Polega ona na kontrolowanej wymianie powietrza między budynkiem a zewnętrzem z równoczesnym wykorzystaniem wymiennika ciepła służącego do odzyskania ciepła z powietrza usuwanego. Dzięki wymiennikowi możliwe jest odzyskanie do 92% ciepła, co sprawia, że rekuperacja jest systemem znacznie bardziej energooszczędnym i ekologicznym od tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Gruntowny wymiennik ciepła montuje się pod ziemią, co ma szczególne znaczenie przy występowaniu ekstremalnych temperatur zewnętrznych – temperatura pod powierzchnią gruntu jest łagodniejsza, więc zmiana temperatury powietrza przebiega naturalnie, ekologicznie, a także tanio i efektywnie.

Budowa domu energooszczędnego

Domy energooszczędne i pasywne różnią się od domów tradycyjnych pod względem architektonicznym. Charakteryzują się raczej prostymi bryłami pozbawionymi wszelkiego rodzaju balkonów i wykuszy, które stanowią miejsca trudne do ocieplenia i uszczelnienia, powodując dużą utratę ciepła. Większość domów ekologicznych ma zwartą bryłę i jedno- lub dwuspadowy dach. Strefa dzienna budynku umieszczana jest od strony najbardziej nasłonecznionej, tam też wstawia się jak największe okna, które umożliwiają duże zyski energetyczne z promieniowania słonecznego. Strona zacieniona budynku powinna być z kolei jak najlepiej izolowana, zaleca się więc ograniczenie lub całkowitą rezygnację z przeszklenia. W strefie cienistej lokuje się zwykle łazienki, korytarze i pomieszczenia techniczne.

Budowa domu ekologicznego jest odrobinę droższa od budowy domu tradycyjnego, jednak dodatkowe nakłady finansowe zwracają się w postaci nawet pięciokrotnie niższego zużycia energii dzięki znacznie mniejszym stratom ciepła. Inwestycja w budowę domu energooszczędnego jest więc inwestycją w dom znacznie tańszy w utrzymaniu.