Mandat to środek represyjny stosowany wobec osób, które dopuściły się określonych wykroczeń. Polega na wymierzeniu grzywny, rozumianej jako wyznaczona kwota pieniężna, która musi zostać zapłacona w określonym terminie. Do nakładania mandatów uprawnieni są określeni funkcjonariusze publiczni, między innymi policjanci oraz strażnicy miejscy. Od wymierzonej w ten sposób grzywny można się jednak odwołać, można również odmówić przyjęcia mandatu.
Kiedy przysługuje prawo do odmowy przyjęcia mandatu?
Odmowa przyjęcia mandatu to prawo każdej osoby, wobec której ta forma kary może być zastosowana. Prawo to wynika bezpośrednio z rozdziału 17 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia dotyczącego postępowań mandatowych. Zgodnie z przepisami, osoba, która odmawia przyjęcia mandatu, może to jednak uczynić tylko w momencie, gdy uprawniony do jego wystawienia funkcjonariusz zada pytanie, czy mandat jest przyjmowany.
Należy pamiętać, że pierwotnej zgody na przyjęcie mandatu nie można cofnąć, a zgoda ta oznacza automatyczne zrzeczenie się prawa do kwestionowania zasadności mandatu. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia stwierdza dodatkowo, że w wypadku odmowy przyjęcia mandatu, a także w momencie nieuiszczenia nałożonej mandatem grzywny w wyznaczonym terminie, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie danej osoby.
Sytuacje, w jakich ludzie najczęściej decydują się na odmowę przyjęcia mandatu
Ludzie odmawiają przyjęcia mandatu w sytuacjach, kiedy nie zgadzają się z oceną sytuacji przez organy uprawnione do wymierzania tego typu kary. Często decydują się na ten krok, wiedząc, że mandat dotyczy czynów, które nie noszą znamion wykroczenia, próba przyznania grzywny nie posiada więc podstawy prawnej. Osoby odmawiające przyjęcia mandatu powinny być pewne swojej racji. Najlepiej, jeżeli są w stanie przedstawić dowody swojej niewinności.
Jak wygląda dalsze postępowanie w wypadku odmowy przyjęcia mandatu?
Postępowanie w wypadku odmowy przyjęcia mandatu przebiega w kilku etapach.
Wszczęcie postępowania sądowego
W następstwie odmowy przyjęcia mandatu wszczęte zostaje postępowanie sądowe. Wniosek o rozpoczęcie sprawy składa funkcjonariusz policji, strażnik miejski lub inny uprawniony funkcjonariusz, który usiłował wystawić mandat, i to on pozostaje czynną stroną postępowania. Oznacza to, że do jego obowiązku należy zgromadzenie odpowiedniego materiału dowodowego, wskazanie podstawy prawnej i uzasadnienie przyznania mandatu. Domniemany sprawca wydarzenia musi z kolei skupić się na swojej obronie, zbierając materiał dowodowy świadczący o jego niewinności.
Ustalenie miejsca, daty i godziny rozprawy sądowej
W dalszej kolejności ustalone zostaje miejsce, data oraz godzina rozprawy sądowej, które podane są do wiadomości pozwanego na miesiąc przed terminem rozprawy. Postępowanie toczy się przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca popełnionego wykroczenia. Osobiste stawiennictwo pozwanego jest obowiązkowe, co może okazać się kłopotliwe dla osób mieszkających z dala od miejsca, w jakim doszło do próby wystawienia mandatu.
Rozprawa sądowa
W trakcie rozprawy zadaniem sądu jest ustalenie winy pozwanego. W tym celu będzie on rozpatrywał dowody w sprawie przedstawione przez obie strony. Dowodami mogą być między innymi zapisy z urządzenia GPS, zeznania świadków zdarzenia, nagrania z monitoringu, a także opinie powołanych biegłych.
Rozstrzygnięcie postępowania sądowego
Rozstrzygając w postępowaniu, sąd może przyznać rację funkcjonariuszowi, który chciał wystawić mandat, lub zgodzić się z oskarżonym. W pierwszej sytuacji wydany zostaje nakaz zapłaty zarówno ustalonej grzywny, jak i kosztów postępowania sądowego. Ustalony zostaje także termin, w jakim należy uiścić wymaganą kwotę, którego niedotrzymanie grozi wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Osoba zobligowana do zapłaty może skorzystać z prawa do kwestionowania orzeczenia sądu, sprzeciwiając się nakazowi zapłaty w ustalonym terminie. W wypadku, gdy sąd przyznaje rację pozwanemu, grzywna nie jest nakładana, a koszty procesu ponoszone są przez stronę wszczynającą postępowanie.
Ile mogą wynosić koszty sądowe w przypadku nieprzyjęcia mandatu?
W sytuacji, gdy pozwany zostaje uznany przez sąd winnym zarzucanych mu czynów, musi on zapłacić grzywnę w wysokości do 5000 złotych oraz pokryć koszty sądowe postępowania, które mogą nawet kilkakrotnie przewyższać wartość samego mandatu. Ich wysokość zależy między innymi od takich czynników, jak udział w postępowaniu świadków oraz biegłych. Osoba uznana za winną zostaje ponadto obciążona opłatą na rzecz Skarbu Państwa w wysokości zależnej od rodzaju orzeczonej kary.
Osoby postawione w stan oskarżenia w związku z odmową przyjęcia mandatu zachęcane są do skorzystania z usług Kancelarii Adwokackiej Węgłowski oferującej usługi adwokata specjalizującego się w prawie karnym w Szczecinie.