Jaskra to jedno z najpoważniejszych schorzeń oczu, które prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i, w konsekwencji, do pogorszenia widzenia. Nieleczona jaskra może prowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku. W artykule omówimy, czym jest jaskra, kto jest najbardziej narażony na jej rozwój, jakie są jej objawy, jak ją zdiagnozować oraz jakie metody leczenia są obecnie dostępne.
Czym jest jaskra?
Jaskra to grupa chorób, które charakteryzują się postępującym uszkodzeniem nerwu wzrokowego. W większości przypadków przyczyną jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, które prowadzi do stopniowego zaniku włókien nerwowych.
Jak działa mechanizm jaskry?
- Nadmierne ciśnienie wewnątrz oka uszkadza nerw wzrokowy.
- Stopniowo dochodzi do ograniczenia pola widzenia.
- Jeśli choroba nie jest leczona, może prowadzić do całkowitej ślepoty.
Kto najczęściej choruje na jaskrę?
Jaskra może dotknąć każdego, jednak niektóre grupy są szczególnie narażone.
Czynniki ryzyka:
- Wiek: Jaskra częściej występuje u osób powyżej 40. roku życia.
- Historia rodzinna: Osoby, w których rodzinie występowała jaskra, mają większe ryzyko zachorowania.
- Choroby towarzyszące: Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i migreny zwiększają ryzyko rozwoju jaskry.
- Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe: To główny czynnik ryzyka w rozwoju jaskry.
Jak objawia się jaskra?
W początkowych stadiach jaskra może przebiegać bezobjawowo, dlatego jest często nazywana „cichym złodziejem wzroku”. Z czasem mogą pojawić się wyraźniejsze symptomy.
Typowe objawy jaskry:
- Początkowe objawy:
- Zmniejszenie pola widzenia, szczególnie peryferyjnego,
- Trudności z adaptacją wzroku w ciemności.
- Zaawansowane objawy:
- Zniekształcone lub rozmazane widzenie,
- Pojawianie się tęczowych kół wokół źródeł światła,
- Nagły ból oka (w przypadku jaskry zamkniętego kąta).
Jak zdiagnozować jaskrę?
Wczesna diagnoza jest kluczowa dla zahamowania postępu choroby. Regularne badania okulistyczne pozwalają wykryć jaskrę we wczesnym stadium.
Badania diagnostyczne:
- Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria): Sprawdzenie, czy ciśnienie w oku jest w normie.
- OCT (optyczna koherentna tomografia): Ocena struktury nerwu wzrokowego i siatkówki.
- Perymetria: Badanie pola widzenia w celu wykrycia ubytków.
- Gonioskopia: Ocena kąta przesączania, który może być zamknięty lub otwarty.
Jakie są dostępne metody leczenia jaskry?
Leczenie jaskry ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, aby zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego.
Metody leczenia:
- Leczenie farmakologiczne:
- Stosowanie kropli do oczu, które zmniejszają produkcję cieczy wodnistej lub zwiększają jej odpływ.
- Laseroterapia:
- Zabiegi laserowe, takie jak trabekuloplastyka, poprawiają odpływ cieczy wodnistej.
- Chirurgia:
- Zabieg może polegać na stworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej (trabekulektomia) lub wszczepieniu implantów drenażowych.
- Nowoczesne metody:
- Mikroinwazyjna chirurgia jaskry (MIGS), która jest mniej inwazyjna i pozwala na szybszy powrót do normalnych czynności.
Dlaczego nie warto zwlekać z leczeniem jaskry?
Niepodjęcie leczenia jaskry może prowadzić do nieodwracalnych zmian w nerwie wzrokowym i trwałej utraty wzroku.
Powody, dla których warto działać szybko:
- Nieodwracalność zmian: Uszkodzenia nerwu wzrokowego nie można cofnąć.
- Zapobieganie ślepocie: Wczesne leczenie znacząco zmniejsza ryzyko utraty wzroku.
- Poprawa jakości życia: Odpowiednie leczenie pozwala utrzymać funkcje widzenia i uniknąć poważnych ograniczeń w codziennym życiu.
Podsumowując, jaskra to poważna choroba oczu, która wymaga wczesnej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Dzięki regularnym badaniom okulistycznym można wykryć jaskrę w początkowym stadium i skutecznie zahamować jej postęp. Dostępne metody, takie jak farmakoterapia, laseroterapia czy zabieg na jaskrę, pozwalają na obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i ochronę nerwu wzrokowego przed dalszymi uszkodzeniami. Nieleczona jaskra prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku, dlatego warto reagować szybko i podjąć leczenie, które zapewni komfort widzenia na długie lata.