Dalekowzroczność, często nazywana także nadwzrocznością jest w okulistyce jednym z najczęściej pojawiających się problemów refrakcyjnych, niezależnie od wieku pacjenta czy środowiska, w jakim się wychowuje. Niewyraźne widzenie przedmiotów znajdujących się blisko, podczas gdy przedmioty odległe widzi się wyraźnie to efekt zniekształcenia gałki ocznej powodującego nieprawidłowe ogniskowanie światła za siatkówką oka, a nie bezpośrednio na niej.

Dalekowzroczność może być powiązana także ze starzeniem się oczu – po 40 roku życia jesteśmy bardziej narażeni na niewyraźne widzenie z bliska, choć przypadłość tą określa się już nie jako dalekowzroczność, a prezbiopię. Jak zrozumieć dalekowzroczność i jakie metody jej korygowania są dziś dostępne?

Czym jest dalekowzroczność?

Dalekowzroczność jest wadą rozwijającą się przede wszystkim w wieku dziecięcym, kiedy gałka oczna i układ optyczny są jeszcze w fazie intensywnego rozwoju. Wadę nazywa się wówczas dalekowzrocznością fizjologiczną, która po pierwszych latach życia dziecka powinna samoistnie się wyrównać. Bardzo często zdarza się jednak, że dalekowzroczność dziecięca przechodzi w postać trwałą, najczęściej w wyniku uwarunkowań genetycznych, i wymaga zastosowania odpowiedniej korekcji wzroku poprawiającej jakość widzenia i powstrzymującej pogłębianie się wady.

Na czym polega sama dalekowzroczność? W prawidłowo zbudowanym układzie optycznym, światło wpadające do oka powinno być ogniskowane bezpośrednio na siatkówce, tworząc idealny obraz obserwowanego świata. W przypadku osób cierpiących na dalekowzroczność może zdarzyć się jednak, że ich gałka oczna będzie krótsza, przez co przechodzące przez źrenicę światło zogniskuje się nieco poza siatkówką. Przy tak zaburzonej proporcji obiekty znajdujące się w większej odległości od oka będą widziane dobrze, natomiast te znajdujące się blisko, jak choćby trzymana w rękach książka czy telefon będą widziane jako rozmazane.

Objawy dalekowzroczności

Typowym objawem sugerującym dalekowzroczność są problemy z widzeniem z bliska, choć jeśli wada jest dość głęboka mogą pojawić się także problemy z widzeniem z daleka. To między innymi z tego powodu tak ważne jest szybkie zdiagnozowanie dalekowzroczności i zastosowanie odpowiedniej korekcji, która nie dopuści do nadmiernego nadwyrężania wzroku i zatrzyma szybkie postępowanie wady. Wśród innych fizycznych objawów występowania dalekowzroczności należy wymienić także pojawiające się często bóle głowy, a w niektórych przypadkach również podwójne widzenie, zez zbieżny i ból gałek ocznych.

Dalekowzroczność a prezbiopia

Oko z wiekiem traci swoje zdolności akomodacyjne, co w efekcie powoduje pogarszanie się wzroku u osób starszych. Często to właśnie pacjenci po 40 roku życia zgłaszają się do okulisty z problemem zaburzonego widzenia z bliska. W ich przypadku dalekowzroczność określa się jednak jako prezbiopię – tzw. starczowzroczność, w której wady wzroku wynikają ze zmieniających i starzejących się struktur w obrębie oczu. Przy starczowzroczności problemy także z widzeniem z bliska, dlatego zastosowana korekcja będzie tu nieco inna, niż w przypadku dalekowzroczności u osób młodszych.

Jak korygować nadwzroczność?

Dalekowzroczność jest stosunkowo prostą wadą refrakcyjną, którą standardowo koryguje się za pomocą wypukłych soczewek skupiających w okularach korekcyjnych bądź wygodniejszych soczewek kontaktowych. Okulary powinny być dobierane przez okulistę bądź optometrystę w sprawdzonym gabinecie, po sprawdzeniu dokładnie ostrości widzenia w każdym oku i dopasowaniu najlepszego połączenia szkieł dla każdego oka.

Soczewki w okularach dla dalekowzroczności powiększają obraz siatkówkowy, powodując lepsze widzenie obiektów znajdujących się bliżej oka. Ze względu na komfort widzenia, u dorosłych pacjentów nie stosuje się okularów, w których różnica mocy między szkłami wynosi więcej niż 2,0 D. Okuliści zawsze dopilnowują, by wielkość obrazu powstającego na siatkówce była w jednym i w drugim oku jednakowa lub bardzo zbliżona, przez co przy bardzo dużej rozbieżności wady starają się o jak najlepszą korekcję dla oka widzącego lepiej, a w drugim oku stosują soczewkę o największej mocy przy zachowaniu maksymalnej różnicy 2,0 D w stosunku do pierwszej.

Wygodniejszym i bardziej estetycznym rozwiązaniem możliwym do wykorzystania przy dalekowzroczności są też soczewki kontaktowe, które w przeciwieństwie do okularów nie zawężają pola widzenia. Soczewki są obecnie zdecydowanie częściej wybieraną opcją, szczególnie w wersji miesięcznej oraz dzień i noc, które można nosić przez długi czas bez konieczności kupowania każdego dnia kolejnej pary. Dalekowzroczność można korygować także wysoce skutecznymi operacjami z wykorzystaniem wiązki lasera, którymi można wyrównać nawet wysokie wady wzroku.