Zaćma pojawia się, gdy normalna przezroczysta soczewka oka staje się mętna i ogranicza ilość światła docierającego do siatkówki, co prowadzi do pogorszenia widzenia. Katarakty rozwijają się powoli, przez wiele lat, i na wczesnym etapie mogą nie wywoływać żadnych objawów. Jednak bez leczenia zaćma może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku.

Przyczyny zaćmy

Soczewka w naszym oku jest w większości wykonana z wody i białka. Uważa się, że zaćma rozwija się z powodu zmian w białkach, które powodują zmętnienie soczewki i niewyraźne widzenie. Najczęstszą przyczyną zaćmy jest starzenie się. Zaćma jest naturalną częścią procesu starzenia się, a większość osób starszych z zaćmą jest zdrowa i nie ma innych chorób oczu. Dokładna przyczyna zaćmy związanej z wiekiem nie jest jasna.

Zaćma może również istnieć od urodzenia, wtedy nazywana jest wrodzoną, lub rozwijać się u dzieci, wtedy mówimy o dziecięcej. Ten pierwszy typ może być spowodowany wadliwym genem, podczas gdy drugi może być związany z infekcją lub urazem w czasie ciąży. Jednak zaćma u noworodków i dzieci jest rzadkością.

W wyniku badań udało się ustalić, że istnieją również czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju zaćmy. Wśród nich wymienia się: historię rodzinną katarakty, cukrzycę lub inne schorzenia oczu takie jak zapalenie błony naczyniowej oka. Większe ryzyko wystąpienia zaćmy pojawia się także wtedy, gdy przeszliśmy jakiś uraz oka, mieliśmy operację lub stan zapalny. Czynnikiem ryzyka jest stosowanie dużych dawek kortykosteroidów, np. prednizonu lub prednizolonu, lub długotrwałe stosowanie tego typu leków. Inne przyczyny związane prawdopodobnie z rozwojem katarakt to palenie, picie zbyt dużych ilości alkoholu, zła dieta i nadmierna ekspozycja na światło słoneczne.

Typy zaćmy możemy podzielić biorąc pod uwagę część soczewki na którą wpływają. Lokalizacja i zasięg zaćmy również określa stopień upośledzenia wzroku. Na przykład widzenie może być znacznie osłabione, jeśli dotknie ona środka soczewki, jednak w przypadku wpływu na krawędzie soczewki, zaburzenia widzenia mogą być ledwo zauważalne. Zaćma może wpływać na jedno oko na raz lub na obydwoje oczu w tym samym czasie.

Kiedy najprawdopodobniej mamy zaćmę?

Określenie, że to choroba związana z wiekiem może być nieco mylące. Nie musimy być staruszkami, aby zachorować. W rzeczywistości osoby względnie młode, w wieku 40 czy 50 lat, mogą odczuwać dolegliwości zaćmy związanej z wiekiem. Zazwyczaj jednak w średnim wieku katarakta jest niewielka i nie wpływa w znaczący sposób na nasz wzrok. Dopiero po 60 roku życia choroba jest już na tyle rozwinięta, że w poważny sposób wpływa na wzrok.

Co można zrobić, by chronić się przed zaćmą?

Nie ma jednego sposobu, aby ustrzec się zaćmy. Niestety czasami pomimo stosowania wszystkich środków zaradczych możemy zachorować. Jednak zdecydowanie warto robić wszystko, by chronić nasz wzrok, ponieważ dzięki temu będziemy cieszyć się dobrą wizją znacznie dłużej.

Przede wszystkim powinniśmy nosić okulary przeciwsłoneczne i kapelusze z rondem, by blokować światło ultrafioletowe, które wpływa na rozwój zaćmy. Jeżeli palimy powinniśmy przestać. Naukowcy są przekonani, że dobre odżywianie może pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej choroby wraz z upływem czasu. Zalecają jedzenie zielonych warzyw liściastych, owoców, a zwłaszcza cytrusów, i innych produktów spożywczych z przeciwutleniaczami. Świetnie sprawdzą się tu orzechy, marchew, słodkie ziemniaki, a także ryby bogate w kwasy omega 3.

Jeżeli mamy 60 lat lub więcej powinniśmy mieć przeprowadzone kompleksowe badanie oczu co najmniej raz na dwa lata. Jeżeli znajdujemy się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na zaćmę to poinformujmy o tym naszego lekarza i postarajmy się badać częściej, np. raz na rok.

Jeżeli chorujemy na cukrzycę to postarajmy się zadbać o stały poziom glukozy we krwi, ponieważ właśnie jej wahania i podwyższony poziom sprzyjają rozwojowi zaćmy. Bądźmy więc w stałym kontakcie z naszm lekarzem i przestrzegajmy jego zaleceń.

W pewnym wieku powinniśmy już regularnie odwiedzać okulistę, który nie tylko może zdiagnozować i leczyć zaćmę, ale również sprawdzi czy nie mamy oznak zwyrodnienia plamki żółtej, jaskry czy innych zaburzeń widzenia.