Autyzm to zaburzenie relacji społecznych. Nie jest traktowany jako choroba, ale zaburzenie pracy mózgu, prawdopodobnie o podłożu genetycznym, polegające na nieprawidłowym kształtowaniu się ośrodkowego układu nerwowego w okresie prenatalnym. Obecnie wiąże się występowanie autyzmu u dzieci również z wpływami pozagenetycznymi, którymi mogą być, na przykład: wiek rodziców, uszkodzenia układu nerwowego, zaburzenia trawienia oraz infekcje w postaci wrodzonej toksoplazmozy. Zdiagnozowanie autyzmu u dzieci nie jest proste, a ma ogromne znaczenie dla zapewnienia mu jak najwcześniej terapii i dobrego rozwoju. Symptomy autyzmu jako zaburzenia rozwojowego u dzieci pojawiają się bardzo wcześnie, bo przed ukończeniem 3 roku życia. Dotyka częściej chłopców niż dziewczynki.
Objawy autyzmu
Pierwsze objawy autyzmu można dostrzec już w pierwszy roku życia dziecka. To dostrzegane już bardzo wcześnie unikanie kontaktu wzrokowego z rodzicem, w ogóle brak zainteresowania nim i innymi osobami w otoczeniu malucha. Twarz takiego dziecka jest mało ekspresyjna, nie uzewnętrznia ono swoich emocji, rzadko gestykuluje. Nie wykazuje zainteresowania otaczającymi je przedmiotami, takimi jak zabawki i inne. Może nie reagować na własne imię, jakby nie rozumiało, co się do niego mówi. Nie potrafi w zabawie naśladować czynności wykonywanych przez dorosłych, na przykład opiekować się lalką, jak mama dzieckiem.
Dzieci z autyzmem mają problemy z mówieniem. Jeśli nawet dziecko zaczyna mówić, formułować pierwsze zdania, to po jakimś czasie pojawia się regres i przestaje komunikować się z innymi. Pojawić się mogą również powtarzalne ruchy, na przykład: trzepotanie rączkami, kręcenie się w kółko, kołysanie, kręcenie kółkami zabawek. Takie dzieci często bywają niejadkami, miewają problemy z układem pokarmowym w postaci bólów brzucha, biegunek lub zaparć, a w niemowlęctwie kolek. W nocy nie śpią spokojnie, dobrze, budzą się z krzykiem, nie przesypiają nocy. Z jednej strony unikają dotyku, szczególnie delikatnego, a z drugiej tolerują mocny uścisk. Na niektóre dźwięki reagują krzykiem i zatykaniem uszu.
Terapia dzieci z autyzmem
Autyzmu nie można wyleczyć, gdyż nie jest chorobą, ale zaburzeniem pracy mózgu. Ogromne znaczenie ma wczesne rozpoznanie tej przypadłości u dziecka i wdrożenie leczenia terapeutycznego, rozwoju mowy u dzieci z autyzmem, aby dziecko mogło względnie normalnie i samodzielnie funkcjonować jako dorosły człowiek w społeczeństwie. Problemem jest wczesne rozpoznanie autyzmu u dzieci. Najczęściej dochodzi do niego w przedszkolu lub początkowych klasach szkoły podstawowej. Najkorzystniej jest wdrożyć terapię już w pierwszych latach życia dziecka, przed ukończeniem przez niego 3 roku, współpracując z neurologiem, psychiatrą, logopedą i psychologiem. Wtedy efekty terapii są najkorzystniejsze. Rodzice powinni również wiedzieć, że bardzo ważna jest właściwa opieka, polegająca na otoczeniu miłością i troską malucha, zapewnieniu mu odpowiedniej terapii.
Najbardziej korzystne są terapie behawioralne, na przykład hipoterapia, dogoterapia, które pobudzają zmysły dotyku, wzroku i słuchu, pozwalają ćwiczyć koncentrację uwagi i mowę, rozluźniają mięśnie, pobudzają do aktywności, podnoszą sprawność ruchową dziecka, zmuszają do porozumiewania się z otoczeniem i okazywania uczuć. Dzięki muzykoterapii dzieci autystyczne zdobywają doświadczenia słuchowe i dotykowe, lepiej radzą sobie z emocjami i rozwijają komunikację interpersonalną, mogą również aktywnie uczestniczyć w procesie uczenia się. Ćwiczenie integracji sensorycznej ma usprawnić odbieranie różnych bodźców przez dziecko. Biofeedback, czyli trening mózgu ma na celu poprawę pamięci, koncentracji uwagi, motoryki ciała. Natomiast celem ćwiczeń z logopedą jest rozwijanie mowy, wskazanie wartości komunikacji z drugą osobą oraz wspomaganie rozumienia komunikatu w procesie poznawania świata. Dzięki temu dziecko będzie nie tylko naśladowało, ale rozumiało dźwięki i wykorzystywało je w odpowiednich sytuacjach.
Wychowywanie dziecka z autyzmem jest nie lada wyzwaniem dla rodziców, dlatego wspomaganie ich poprzez różne terapie powinno przyczynić się do poprawy jego funkcjonowania w społeczeństwie.